Naturalne ekosystemy często bardzo różnią się od tych sztucznie wytworzonych przez człowieka. Choć w związku z naszą działalnością bioróżnorodność ekosystemów jest coraz mniejsza i wiele gatunków roślin, zwierząt i grzybów ginie bezpowrotnie, wciąż istnieje cała masa gatunków. Na jednym metrze kwadratowym zwykłej łąki czy nawet trawnika potrafi koegzystować ze sobą kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt różnych roślin i grzybów. Wielu ogrodników z powodzeniem kopiuje to rozwiązanie natury do swoich ogrodów, jest to tzw. uprawa współrzędna. Niektóre gatunki roślin oddziaływają na siebie wspomagając wzrost i chroniąc się wzajemnie przed szkodnikami. Jeżeli nie stosujesz w swoim ogrodzie uprawy współrzędnej, wiele tracisz!
Uprawa współrzędna
Badania naukowe udowodniły, że bioróżnorodność, czyli biologiczne zróżnicowanie ekosystemów np. pod względem występujących gatunków, przynosi roślinom liczne korzyści, np. zmniejsza występowanie szkodników i poprawia plon [1]. Gdy następnym razem będziesz planować rozmieszczenie roślin w swoim warzywniku, skorzystaj z tej krótkiej ściągawki, która podpowie Ci, jak łączyć rośliny, by rosły zdrowsze i większe:
- wczesna marchew + cebula
- późna marchew + por
- fasola karłowa + burak ćwikłowy + cząber ogrodowy
- seler + por
- marchew + sałata + szczypiorek
- pomidor + pietruszka
- pomidor + seler
- sałata + rzodkiewki + kalarepa
- kapusta + fasola karłowa
- ogórki + koper
Jeśli wśród głównych warzyw posiejesz zioła, możesz sprawić, że warzywa te nabiorą specjalnego, wyśmienitego smaku i aromatu! Oto krótka ściągawka i lista ziół, poprawiających smak warzyw:
| Warzywa | Zioła poprawiające ich smak |
|---|---|
| groch | koper ogrodowy |
| ziemniak | kolendra siewna, kminek zwyczajny, mięta pieprzowa |
| koper włoski | cząber ogrodowy |
| sałata głowiasta | cząber ogrodowy |
| rzodkiewka | rzeżucha ogrodowa |
| burak ćwikłowy | koper ogrodowy |
| pomidor | pietruszka |
| cebula | koper ogrodowy |
Niestety rośliny mogą też oddziaływać na siebie negatywnie. Poniżej krótka lista gatunków warzyw, które szczególnie za sobą NIE przepadają, należy więc unikać ich łączenia:
- sałata – pietruszka
- koper włoski – pomidor
- fasola karłowa – cebula
- pomidor – groch
- groch – fasola
- ziemniaki – słonecznik
- ziemniaki – pomidor
- kapusta – gorczyca
W niektórych ogrodach stosujących tzw. permakulturę, uprawa współrzędna wchodzi na jeszcze wyższy poziom. Rośliny nie rosną tam w rzędach na zagonach, ale w specjalnie zaprojektowanym chaosie, zupełnie jak w Naturze. System taki ma swoje zalety, ale wymaga doświadczenia i niekonwencjonalnego podejścia.
Różnorodne warzywa rosną blisko siebie, chroniąc się wzajemnie przed szkodnikami i wspomagając plon. Fot. Hajhouse, CC BY-SA.
Ja polecam do uprawy współrzędnej warzywa na taśmie. Zazwyczaj. Warzywa uprawiane w tej formie nie wymagają pikowania, są w równych odległownicach od siebie co wpływa na wielkości warzyw oraz wcześniejszy okres zbiorów. Dodatkowo dostępne są mieszanki np rzodkiewka i marchew. Warzywa są tak dobrane, że najpierw mamy rzodkiewkę a po zbiorach w tym samym miejscu mamy marchew, Polecam
Bardzo fajny i przydatny tekst. Na pewno skorzystam z tych porad. Już nie mogę doczekać się kolejnych wpisów. Pozdrawiam 🙂
Świetny artykuł! W szczególności przyda mi się kawałek o negatywnym oddziaływaniu na siebie roślin.